Dit stukje van mij stond vanmorgen op de opiniepagina van nrc.next. Wie dat gemist heeft: bij deze…
In eerste instantie moest ik even slikken toen Apple besloot dat alle boeken en kranten die via de iPad gelezen kunnen worden ook op de iPad gekocht moeten zijn. Het bedrijf wil namelijk een percentage van iedere verkoop opstrijken, en dat gaat niet als de klant via een externe site zijn boek betaalt. Mijn eerste reactie was: ‘machtsmisbruik’! Maar eigenlijk geeft Apple het goede voorbeeld.
Vóór e-boeken een echt grote vlucht kunnen nemen, moeten veel mensen de hardware in huis hebben. Dat gebeurt alleen als het kopen van een e-reader een impuls-aanschaf is. En dat kan alleen bij hele lage prijzen. Uitgevers vinden het misschien niet leuk, maar de tijd komt nabij dat hardware een wezenlijk element wordt in het uitgeefmodel. En dan zijn buitenaardse termen als ‘install-base’ (hoeveel mensen hebben een bepaald apparaat) voor het uitbrengen van literatuur opeens heel belangrijk.
Stel je dan nu een sublieme e-reader voor van 49 euro. Eentje met een perfect scherm, gratis 3G internet en voldoende opslag en batterijduur voor een flinke bibliotheek. Een gespecialiseerd apparaat en daardoor veel beter en comfortabeler om mee te lezen dan het LCD display van de iPad. Een dergelijke e-reader is heel goed mogelijk voor zo’n lage prijs, als de hardware producent een graantje meepikt van de verkochte boeken.
Het grote geld zit hem namelijk niet in hardware. Dat is nooit zo geweest. Hardware is iets wat je koopt om jarenlang software te kunnen kopen. Producenten van spelcomputers weten dit al langer. Zij krijgen een percentage van iedere verkochte game, ook als deze door een externe partij wordt uitgebracht.
Apple voert overigens zijn ‘anti-externe aankoop’ regels niet in om zijn iPads goedkoper te maken. Dat is niet in de aard van het bedrijf. De producent gebruikt enkel zijn sterke positie om meer te verdienen. Het is echter een vergissing om te denken dat Apple nu al almachtig is in de markt van het elektronisch lezen.
Want hoe indrukwekkend de iPad ook is, het is absoluut niet de beste manier om boeken mee te lezen. Probeer dat maar eens buiten in direct zonlicht, en het is overduidelijk dat het LCD scherm geen vervanger is van papier. Gespecialiseerde e-readers zoals de Kindle, de Nook en de Sony readers gebruiken e-ink, wat zich veel meer als papier gedraagt. Deze hebben geen achterlicht en zijn ook in de felle zon prima leesbaar. Deze producten zijn voor de echte lezer eigenlijk veel geschikter.
Op dit moment ligt de prijs van een gespecialiseerde e-reader echter te dicht bij die van een tablet zoals de iPad. En dan gaat de keuze van de consument veel sneller in de richting van Apple’s apparaat, want die ‘kan toch veel meer’.
Het wordt daarom hoog tijd dat uitgevers en de makers van pure e-readers eens heel goed met elkaar gaan praten over hoe ze deze nieuwe manier van lezen massaal in de markt kunnen brengen. Dat hierbij uitgevers een deel van hun inkomsten moeten afstaan aan derden is onvermijdelijk. Maar als diezelfde uitgevers en fabrikanten niet snel met elkaar gaan praten, is het straks echt alleen Apple die dicteert hoe hoog dat percentage is.